مهوه (مهیاوه - سورو) سس ماهی خوش طعم جنوبشناسه کالا: mahveh

روزنامه توریسم نوشت: مشهور است که کلمه مهوه و مهیاوه در اصل از ترکیب دو کلمه ماهی و آوه به معنی آب درست شده است.مهوه موارد مصرف متنوعی دارد و بنا به آداب و رسوم هر شهر و منطقه‌ای با انواع نان‌های محلی میل می‌شود. ماده اصلی مهوه یک نوع ماهی کوچک خشک شده به نام موتو است، اما طرز تهیه و ادویه‌هایی که اضافه می‌شود متفاوت است. همین تنوع در طرز تهیه و ادویه‌های استفاده شده سبب می‌شود که طعم، رنگ و بوی مهوه از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت باشد.روزنامه توریسم نوشت: مشهور است که کلمه مهوه و مهیاوه در اصل از ترکیب دو کلمه ماهی و آوه به معنی آب درست شده است.مهوه موارد مصرف متنوعی دارد و بنا به آداب و رسوم هر شهر و منطقه‌ای با انواع نان‌های محلی میل می‌شود. ماده اصلی مهوه یک نوع ماهی کوچک خشک شده به نام موتو است، اما طرز تهیه و ادویه‌هایی که اضافه می‌شود متفاوت است. همین تنوع در طرز تهیه و ادویه‌های استفاده شده سبب می‌شود که طعم، رنگ و بوی مهوه از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت باشد.
بوی مهوه (لاری) برای کسانی که برای اولین بار با این سس ماهی مواجه می‌شوند چندان مطبوع نیست و علت این بو تخمیر ماهی است که به مرور زمان و در اثر حرارت آفتاب انجام می‌شود. در برخی از مناطق مانند لامرد این سس را سُروُ می‌نامند و تنها از ماهی و نمک تشکیل شده است. اما در مناطق دیگر برای تهیه این سس از انواع ادویجات و چاشنی‌ها استفاده می‌کنند.
مهوه در برخی از شهرها مانند جهرم و لار به انحا مختلف و به عنوان صبحانه، عصرانه و یا شام مصرف می‌شود. به عنوان مثال مهوه را روی نان می‌ریزند و مقداری با روغن آن را چرب کرده و میل می‌کنند. بسیاری نیز ترجیح می‌دهند نان آغشته شده به مهوه را به اصطلاح سرخ کنند. نوع دیگر استفاده از مهوه به این صورت است که ابتدا به نان مهوه زده و سپس روی آن تخم مرغ ریخته و روی سطح نان یکنواخت پخش می‌کنند، آنگاه تکه نان دیگری را روی آن قرار داده و درون روغن داغ می‌گذارند تا نان سرخ شده و تخم مرغ نیز پخته شود، این نان را نی ننی می‌نامند، گاهی به نی ننی بابونه نیز اضافه می‌کنند. علاوه بر اینها، از مهوه روی نان‌ها و خوردنی‌هایی مانند بتنور، تفتان، تَپ تَپی، رگاگی، فَلَزی، نونه نازک، جَرادَک، ،بالَتُوه، شُلشُلُو ، لیتَک،گَپُک و… استفاده می‌شود، همچنین با مهوه، غذایی به نام جیغ در هوا نیز درست می کنند.

 از آنجا که ماده اصلی این سس ماهی است مصرف آن می‌تواند تا حدی مواد مورد نیاز بدن را که بیشتر در آبزیان است جبران کند. علی الظاهر تنها تحقیق دانشگاهی و معتبری که بر روی این سس ماهی پرطرفدار انجام شده است تحقیقی است که نتیجه آن در فبریه 2012 در نشریه Food Control و تحت عنوان Chemical and microbial properties of mahyaveh, a traditional Iranian fish sauce منتشر شده است. در این مقاله از 5 نمونه مهوه از 5 منطقه از جنوب ایران استفاده شده است. جالب است که pH این نمونه‌ها بین 4.89 و 7.55 است که این نشان از تفاوت طعم، و حتی خواص مهیاوه‌های مناطق مختلف دارد. در این مقاله آمده است که مشکل اصلی این سس این است که محتوی هیستامین زیادی است و بنابراین نتیجه می‌گیرد که مصرف مداوم و زیاد آن توصیه نمی‌شود، نتیجه‌ای که شاید طرفداران این سس لذیذ که روزانه نیز آن را مصرف می‌کنند آن را برنتابند.

مَهوه، مَهوو یا مهیاوه، که به عربی مِشاوَة گفته می‌شود، از خوردنی‌های  محبوب جنوب ایران به‌ویژه در شهرستان‌های  لامرد ، اوز ،  گراش ، لارستان و استان هرمزگان  است.

«مهوه» بر وزن «قهوه» که «مهیاوه» یا «مَویُه Muwyoh» هم گفته می‌شود به گویش محلی، در تمام منطقه  هرمزگان و به ویژه جنوب فارس دیده می‌شود و بسیار رایج است. مهیاوه مایعی است ، مَهوو یا مهیاوه، که به عربی مِشاوَة گفته می‌شود،
«مهوه» بر وزن «قهوه» که «مهیاوه» یا «مَویُه Muwyoh» هم گفته می‌شود به گویش محلی، در تمام منطقه هرمزگان و به ویژه جنوب فارس دیده می‌شود و بسیار رایج است. مهیاوه مایعی است به رنگ تیره مایل به خاکستری و بوی تندی دارد.

طرز تهیه مهوه

ابتدا ماهی ساردین ریز به‌طول پنج تا ده سانتیمتر که بنام «حشینه یا حشنه » معروف است که به لهجه محلی «مُوتُو» می‌نامند، پس از تمیز کردن با نمک نرکیب نموده و بمدت یکماه در کوزه های سفالی و در معرض نور افتاب قرار می دهند تا تخمیر شود 

فواید غذایی مهوه

مهوه دارای فسفر و کلسیم و چربی زیادی است که همگی از ماهی بدست آمده‌است .  مردم منطقه جنوب می‌گویند که فرمول مهوه یا (مهیاوه) را ابن سینا   طبیب و دانشمند ایرانی  تهیه نموده‌است و معتقدند خوردن مهوه با خردل از ابتلا به بیماری پوستی  جلوگیری می‌کند.